Israel chưa loại trừ khả năng tiến hành tấn công nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran trong vài tháng tới, bất chấp việc Tổng thống Donald Trump đã nói với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu rằng Mỹ hiện không sẵn sàng ủng hộ một hành động như vậy, Reuters dẫn lời một quan chức Israel và các nguồn tin cho biết.
Giới chức Israel nhiều lần tuyên bố sẽ ngăn chặn Tehran sở hữu vũ khí hạt nhân, trong khi ông Netanyahu nhấn mạnh rằng bất kỳ cuộc đàm phán nào với Iran cũng phải dẫn đến việc dỡ bỏ hoàn toàn chương trình hạt nhân của nước này.
Theo các nguồn tin, Israel gần đây đề xuất với chính quyền Tổng thống Mỹ Trump một loạt phương án tấn công các cơ sở của Iran, bao gồm kế hoạch tấn công vào cuối mùa xuân và mùa hè năm nay.
Kế hoạch của Israel là kết hợp giữa không kích và biệt kích, nhằm làm chậm lại khả năng phát triển vũ khí hạt nhân của Tehran trong vài tháng hoặc 1 năm trở lên.
Ngày 16/4, báo New York Times đưa tin ông Trump nói với ông Netanyahu trong cuộc gặp tại Nhà Trắng đầu tháng này rằng Washington muốn ưu tiên đàm phán ngoại giao với Tehran và ông không muốn ủng hộ việc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran trong tương lai gần.
Tuy nhiên, các quan chức Israel vẫn tin quân đội của họ có thể tiến hành một cuộc tấn công hạn chế vào Iran mà không cần Mỹ hỗ trợ nhiều.
Chưa rõ Israel có triển khai cuộc tấn công như vậy hay không, hoặc nếu có thì khi nào, nhất là trong bối cảnh Washington và Tehran đang đàm phán về thỏa thuận hạt nhân.
Hai cựu quan chức cấp cao nói với Reuters rằng một phần kế hoạch của Israel đã được trình bày với chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden vào năm ngoái. Hầu hết các phương án đều đề nghị sự hỗ trợ đáng kể từ phía Mỹ, thông qua can thiệp quân sự trực tiếp hoặc chia sẻ thông tin tình báo. Israel cũng đề nghị Washington giúp bảo vệ nước này trong trường hợp Iran đáp trả.
Khi được hỏi về vấn đề này, Hội đồng An ninh quốc gia Nhà Trắng dẫn lại tuyên bố mà ông Trump đưa ra hôm 17/4, rằng ông chưa ngăn chặn Israel tiến hành một cuộc tấn công, nhưng ông cũng “không vội” ủng hộ hành động quân sự chống lại Tehran.
“Iran có cơ hội để trở thành một quốc gia tuyệt vời và sống hạnh phúc mà không có cái chết. Đó là lựa chọn đầu tiên của tôi. Nếu có lựa chọn thứ hai, tôi nghĩ điều đó sẽ rất tệ cho Iran, và tôi nghĩ Iran muốn đàm phán”, ông Trump nói.
Ngày 19/4, Iran và Mỹ tiến hành cuộc đàm phán thứ hai tại Rome, nhằm giải quyết mâu thuẫn kéo dài hàng thập kỷ về mục tiêu hạt nhân của Tehran.
Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi và đặc phái viên Trung Đông của Tổng thống Trump – ông Steve Witkoff, đàm phán gián tiếp thông qua một quan chức Oman.
Cuộc đàm phán đầu tiên giữa hai bên đã diễn ra tại Muscat một tuần trước, và hai phía đều đánh giá là mang tính xây dựng .
Ông Araqchi và ông Witkoff đã có cuộc tiếp xúc ngắn vào cuối vòng đàm phán đầu tiên, nhưng hai nước không đàm phán trực tiếp kể từ năm 2015, dưới thời cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama.
Trong cuộc gặp với người đồng cấp Ý trước thềm đàm phán, ông Araqchi khẳng định Iran luôn cam kết con đường ngoại giao và kêu gọi “tất cả các bên liên quan tận dụng cơ hội để đạt được một thỏa thuận hạt nhân hợp lý và có cơ sở”.
“Một thỏa thuận như vậy cần tôn trọng quyền lợi chính đáng của Iran và dẫn tới việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt bất công đối với đất nước của chúng tôi, đồng thời xua tan mọi nghi ngờ về chương trình hạt nhân của Iran”, truyền thông nhà nước Iran dẫn lời ông Araqchi cho biết.
Phát biểu tại Mátxcơva ngày 18/6, ông Araqchi nói rằng khả năng đạt được một thỏa thuận với Mỹ là hoàn toàn khả thi nếu Washington có cách tiếp cận thực tế.
“Rome trở thành thủ đô của hòa bình và đối thoại. Tôi khuyến khích ông Araqchi theo đuổi con đường đàm phán thay vì chạy đua vũ trang hạt nhân. Hy vọng của chính phủ Ý là tất cả các bên cùng nhau tìm ra giải pháp tích cực cho Trung Đông”, Ngoại trưởng Ý Antonio Tajani viết trên mạng xã hội X.
Tuy nhiên, Tehran cũng giảm bớt kỳ vọng rằng hai bên có thể sớm đạt được thoả thuận. Trong tuần này, Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei cho biết ông “không quá lạc quan cũng không quá bi quan”.
Phát biểu với báo chí ngày 18/4, ông Trump nói: “Tôi ủng hộ việc ngăn chặn Iran, một cách đơn giản, không cho họ sở hữu vũ khí hạt nhân. Họ không thể có vũ khí hạt nhân. Tôi muốn Iran trở nên vĩ đại, thịnh vượng và tuyệt vời”.