Với những ngôi mộ giá “siêu khủng” nằm tại nghĩa trang An Bằng, TP Huế, nơi đây trở thành “thành phố ma” xa hoa, hoành tráng bậc nhất Việt Nam.
Nằm cách trung tâm thành phố Huế khoảng 35 km về phía Đông, thuộc làng An Bằng, xã Vinh An, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên – Huế, khu nghĩa trang An Bằng được mệnh danh là “thành phố ma” – một địa danh độc đáo không chỉ ở Việt Nam mà còn nổi tiếng trên trường quốc tế. Với hàng nghìn ngôi mộ được xây dựng xa hoa, tráng lệ, lấy cảm hứng từ kiến trúc lăng tẩm vua chúa triều Nguyễn, nơi đây không chỉ là chốn an nghỉ của người đã khuất mà còn trở thành điểm đến thu hút du khách trong và ngoài nước. Hành trình khám phá cận cảnh “thành phố ma” An Bằng, nơi những ngôi mộ bạc tỷ kể câu chuyện về văn hóa, tín ngưỡng và sự đổi đời của một làng chài nghèo luôn khiến nhiều người tò mò.

@mianlien
Làng An Bằng – Từ làng chài nghèo khó đến “thành phố lăng mộ”
Làng An Bằng, hay còn được gọi là Hà Úc, vốn là một làng chài nhỏ bé ven biển thuộc xã Vinh An. Cuộc sống của người dân nơi đây trước đây chủ yếu dựa vào nghề đánh bắt thủy sản gần bờ với những con thuyền nhỏ. Sự nghèo khó và khắc nghiệt của nghề biển khiến cuộc sống của họ luôn chật vật. Tuy nhiên, từ thập niên 1990, một sự thay đổi lớn đã diễn ra, làm thay đổi diện mạo của làng An Bằng.
Sau khi nhà nước cho phép người Việt định cư ở nước ngoài gửi tiền về cho người thân, nhiều người dân An Bằng – đặc biệt là những người đang sinh sống tại Mỹ – bắt đầu gửi tiền về quê hương. Nguồn tiền này đã giúp người dân cải thiện đời sống, xây nhà cửa khang trang, mua sắm xe cộ và quan trọng hơn, đầu tư vào việc xây dựng lăng mộ cho tổ tiên. Với quan niệm truyền thống “sống cái nhà, thác cái mồ”, người dân An Bằng tin rằng việc xây dựng những ngôi mộ hoành tráng, bề thế là cách thể hiện lòng hiếu thảo và sự kính trọng đối với người đã khuất, đồng thời cầu mong sự phù hộ cho con cháu làm ăn phát đạt. Từ đây, khu nghĩa trang An Bằng dần hình thành và trở thành “thành phố ma” với những ngôi mộ xa hoa, lộng lẫy, mang đậm dấu ấn kiến trúc lăng tẩm vua chúa.

@mianlien
Kiến trúc mộ độc đáo mang hơi thở của lăng tẩm vua chúa
Từ trên cao nhìn xuống, khu nghĩa trang An Bằng trải dài trên những cồn cát trắng ven biển Vinh An, tạo nên một khung cảnh hùng vĩ và đầy màu sắc. Hàng nghìn ngôi mộ với đủ kích thước, phong cách và màu sắc nằm san sát nhau, tạo nên một “thành phố lăng mộ” tráng lệ. Điểm chung của các ngôi mộ tại đây là sự cầu kỳ trong thiết kế, sử dụng vật liệu đắt tiền và nghệ thuật khảm sành sứ đặc trưng của Huế.
Hầu hết các lăng mộ ở An Bằng được lấy cảm hứng từ lăng vua Khải Định – một trong những lăng tẩm nổi bật nhất của triều Nguyễn, nổi tiếng với sự tinh xảo và giao thoa giữa kiến trúc Đông – Tây. Tuy nhiên, mỗi ngôi mộ lại được biến hóa theo sở thích và tín ngưỡng của từng gia đình, tạo nên sự đa dạng về phong cách. Có những ngôi mộ mang đậm dấu ấn Phật giáo với tượng Phật, hoa sen và các họa tiết rồng phượng. Một số khác lại kết hợp yếu tố Công giáo, Đạo giáo, thậm chí cả Hồi giáo hay phong cách Tạng. Không ít lăng mộ được xây dựng như những cung điện thu nhỏ, với cổng tam quan, mái ngói lưu ly, câu đối, bia đá, trụ biểu và các linh vật như lân, ly, quy, phượng canh giữ.




@mianlien
Một trong những ngôi mộ được đánh giá là hoành tráng nhất tại An Bằng có chi phí xây dựng lên tới gần 10 tỷ đồng. Ngôi mộ này nổi bật với 4 cột trụ khổng lồ, lớn hơn cả trụ biểu của đình làng. Phía ngoài là hai con sư tử đá chầu, qua cổng là tượng Phật, và bên trong là nhà bia được trang trí cầu kỳ với các họa tiết khảm sành sứ. Những chi tiết như hoa văn rồng bay, hoa lá, cổng tam quan hay mái ngói lưu ly đều được thực hiện bởi các nghệ nhân khảm sành sứ tài hoa nhất của đất cố đô, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật thực thụ.
Nghĩa trang An Bằng không chỉ nổi tiếng trong nước mà còn thu hút sự chú ý của truyền thông quốc tế. Năm 2006, hãng tin Daily Mail của Anh đã đăng tải một bài viết với chùm ảnh về khu nghĩa trang này, gọi nó là “một nghĩa trang kỳ lạ, đầy màu sắc và xa hoa” và đặt tên là “thành phố của những hồn ma”. Bài viết đã khiến nhiều độc giả quốc tế kinh ngạc, ví khu nghĩa trang này như những kim tự tháp của người Ai Cập cổ đại, nơi các vị vua chúa được an nghỉ trong sự tráng lệ. Sau đó, nhiều tờ báo và hãng tin khác như AFP của Pháp cũng đến An Bằng để ghi lại vẻ đẹp độc đáo của nơi này.
Sự nổi tiếng của “thành phố ma” đã biến An Bằng thành một điểm đến du lịch bất ngờ. Dù không phải là một địa danh du lịch chính thức, khu nghĩa trang này thu hút đông đảo du khách, từ những người tò mò về kiến trúc độc đáo đến các nhà nghiên cứu văn hóa và tín ngưỡng. Nhiều người dân Huế còn đùa rằng: “Cứ thấy nơi nào nghĩa địa cao hơn nhà ở, đó chính là làng An Bằng”.




@mianlien
Văn hóa và tín ngưỡng đằng sau những ngôi mộ bạc tỷ
Việc xây dựng những ngôi mộ hoành tráng tại An Bằng không chỉ đơn thuần là sự phô trương hay khoe khoang sự giàu có. Đằng sau đó là một tầng ý nghĩa văn hóa và tín ngưỡng sâu sắc. Với người dân An Bằng, lăng mộ không chỉ là nơi an nghỉ của người đã khuất mà còn là biểu tượng của lòng hiếu thảo và sự kết nối giữa các thế hệ. Quan niệm “trần sao âm vậy” khiến họ tin rằng một ngôi mộ đẹp, bề thế sẽ mang lại cuộc sống sung túc cho người đã khuất ở thế giới bên kia, đồng thời phù hộ cho con cháu ở dương gian.
Ngoài ra, việc xây dựng lăng mộ còn mang tính cạnh tranh trong cộng đồng. Nhiều gia đình không ngần ngại đập bỏ những ngôi mộ đã xây để làm lại to hơn, đẹp hơn, chỉ vì không muốn thua kém hàng xóm. Có những lăng mộ được xây dựng trước khi có người qua đời, như một cách chuẩn bị cho tương lai hoặc để dành cho cả dòng họ. Chẳng hạn, một dòng họ tại An Bằng đã chi hàng tỷ đồng để xây 26 ngôi mộ, sẵn sàng chờ người sống qua đời để sử dụng.
Tuy nhiên, chính quyền địa phương không khuyến khích việc đầu tư quá mức vào các lăng mộ. Họ từng tổ chức các chiến dịch vận động để người dân chi tiêu hợp lý hơn, tránh lãng phí tiền bạc trong khi đời sống của “người dương” vẫn còn nhiều khó khăn. Dù vậy, phong trào xây mộ tại An Bằng vẫn tiếp diễn, như một phần không thể tách rời của văn hóa và tín ngưỡng nơi đây.



@mianlien
“Thành phố ma” An Bằng không chỉ là một kỳ quan kiến trúc mà còn là minh chứng cho sự thay đổi kinh tế và xã hội của một cộng đồng. Từ một làng chài nghèo khó, An Bằng đã vươn lên nhờ nguồn tiền từ Việt kiều, và khu nghĩa trang này là biểu tượng của sự thịnh vượng ấy. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra những câu hỏi về sự cân bằng giữa việc tôn vinh người đã khuất và đầu tư cho cuộc sống hiện tại.
Đối với người dân An Bằng, những ngôi mộ bạc tỷ không chỉ là nơi an nghỉ mà còn là niềm tự hào, là cách để khẳng định vị thế của gia đình và dòng họ. Với du khách, “thành phố ma” là một điểm đến độc đáo, nơi họ có thể chiêm ngưỡng nghệ thuật khảm sành sứ, tìm hiểu về văn hóa tâm linh và cảm nhận sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại.
Khu nghĩa trang An Bằng, với cái tên “thành phố ma”, là một hiện tượng văn hóa và kiến trúc độc đáo tại Việt Nam. Những ngôi mộ xa hoa, lấy cảm hứng từ lăng tẩm vua chúa, không chỉ phản ánh lòng hiếu thảo và tín ngưỡng của người dân mà còn kể câu chuyện về sự đổi đời của một làng chài nghèo. Dù mang theo những tranh cãi về sự lãng phí, “thành phố ma” vẫn là một điểm đến không thể bỏ qua, nơi du khách có thể khám phá vẻ đẹp kỳ diệu của nghệ thuật, văn hóa và tâm linh Việt Nam.